Τα τελευταία χρόνια, η κετογονική δίαιτα έχει αποκτήσει τεράστια δημοτικότητα, με πολλούς να την προβάλλουν ως επαναστατική μέθοδο απώλειας βάρους και βελτίωσης της υγείας. Από αθλητές υψηλών επιδόσεων μέχρι άτομα που επιθυμούν να χάσουν βάρος, η keto diet έχει βρει τη θέση της στις διατροφικές επιλογές εκατομμυρίων ανθρώπων. Ωστόσο, παρά τα οφέλη που αναφέρονται συχνά, υπάρχουν και ανησυχίες σχετικά με την ασφάλεια και τη μακροχρόνια εφαρμογή της.

Ο βασικός μηχανισμός αυτής της δίαιτας στηρίζεται στη διαδικασία της κέτωσης. Όταν οι υδατάνθρακες μειώνονται δραστικά, το σώμα αναγκάζεται να χρησιμοποιεί το λίπος ως κύρια πηγή ενέργειας αντί για τη γλυκόζη. Αυτό οδηγεί στην παραγωγή κετονών, οι οποίες λειτουργούν ως εναλλακτικό καύσιμο για τον εγκέφαλο και το σώμα.

Ποιες τροφές επιτρέπονται;

• Καλά λιπαρά: Αβοκάντο, ελιές, ελαιόλαδο, ξηροί καρποί, σπόροι και τα βούτυρά τους
• Πρωτεΐνη: Κρέας, ψάρια, θαλασσινά, αυγά, ολόπαχα γαλακτοκομικά
• Υδατάνθρακες: Πράσινα φυλλώδη λαχανικά ή λαχανικά χαμηλά σε άμυλο

Ποιες τροφές αποκλείονται;

• Φυσικά ή πρόσθετα σάκχαρα: Γλυκά, μέλι, φρούτα
• Αμυλούχες τροφές: Ρύζι, πατάτες, ψωμί, ζυμαρικά
• Άλλα: Αμυλώδη λαχανικά, όσπρια, αλκοόλ, light προϊόντα με υποκατάστατα ζάχαρης

Σε ποιες περιπτώσεις είναι αποτελεσματική;

• Στην επιληψία, όταν η αντιεπιληπτική αγωγή δεν είναι αποτελεσματική. Αξίζει να σημειωθεί πως 1 στα 3 άτομα πετυχαίνουν μείωση των επιληπτικών κρίσεων σε ποσοστό μεγαλύτερο του 50%.
• Στο διαβήτη τύπου 2, καθώς συμβάλλει στη μείωση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης, της διακύμανσης του σακχάρου και κατ’επέκταση της αντιδιαβητικής αγωγής.
• Στη βελτίωση του λιπιδαιμικού προφίλ, με παρόμοια δράση με αυτή των στατινών στη μείωση της χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων.
• Σε παχύσαρκα άτομα τους πρώτους 6 μήνες από την εφαρμογή της.

Ποιες ομάδες ατόμων απαγορεύεται να την ακολουθούν;

• Παιδιά και έφηβοι
• Έγκυες και θηλάζουσες
• Άτομα με ιστορικό διατροφικών διαταραχών
• Άτομα με ιστορικό χολολιθίασης, νεφρολιθίασης, δυσλιπιδαιμίας

Πιθανά ανεπιθύμητα αποτελέσματα

• Φάση προσαρμογής τις πρώτες 2 εβδομάδες: Συμπτώματα γρίπης (“keto flu“) όπως ζάλη, ναυτία, πονοκέφαλος, διάρροια, κόπωση.
• Κετοξέωση (υπερπαραγωγή κετονών με αποτέλεσμα την πτώση του PΗ στο αίμα), κυρίως σε άτομα με διαβήτη τύπου 1.
• Δυσκοιλιότητα, λόγω της χαμηλής πρόσληψης φυτικών ινών.
• Κακοσμία στόματος, λόγω της παραγωγής ακετόνης από το μεταβολισμό των λιπών.
• Έλλειψη βιταμινών και ηλεκτρολυτών, απαιτώντας ενίσχυση μέσω διατροφικών συμπληρωμάτων.
• Μακροπρόθεσμα, πιθανή εμφάνιση πέτρας στα νεφρά και αποδυνάμωση των οστών.

Προκλήσεις και περιορισμοί

• Επιδράσεις στην άσκηση: Η μείωση του γλυκογόνου μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την αθλητική απόδοση.
• Σημαντικά μειωμένη πρόσληψη φυτικών ινών και αντιοξειδωτικών, λόγω του αποκλεισμού των φρούτων.
• Δυσκολία τήρησης σε κοινωνικές περιστάσεις.

Συμπέρασμα

Η κετογονική δίαιτα προτείνεται κυρίως ως θεραπευτικό πρωτόκολλο για άτομα με επιληψία, διαβήτη τύπου 2, σοβαρή αντίσταση στην ινσουλίνη ή παχυσαρκία, αλλά για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Ωστόσο, η μακροχρόνια εφαρμογή της πρέπει να αποφεύγεται, καθώς αποκλείει σημαντικές ομάδες τροφίμων.

Επιπλέον, η λανθασμένη υπερκατανάλωση κορεσμένων λιπαρών από κόκκινο κρέας και αλλαντικά έναντι των ακόρεστων λιπαρών μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων. Οι υδατάνθρακες αποτελούν τη βασική πηγή ενέργειας του εγκεφάλου, και στόχος κάθε άτομου που επιδιώκει να χάσει βάρος θα πρέπει να είναι η βελτίωση των διατροφικών του συνηθειών. Οι υποθερμιδικές δίαιτες που βασίζονται στη Μεσογειακή διατροφή είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικές στην απώλεια βάρους, παρέχοντας παράλληλα όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά και συμβάλλοντας σε έναν υγιεινό και ισορροπημένο τρόπο ζωής.

Βιβλιογραφία:

Dhamija, R., Eckert, S., & Wirrell, E. (2013). Ketogenic Diet. The Canadian Journal of Neurological Sciences, 40(02), 158–167.
Harvard T.H CHAN, school of public health, Diet Review: Ketogenic Diet For Weight Loss.
Paoli, A., Rubini, A., Volek, J. S., & Grimaldi, K. A. (2013). Beyond weight loss: a review of the therapeutic uses of very-low-carbohydrate (ketogenic) diets. European Journal of Clinical Nutrition, 67(8), 789–796.